Familietur til Israel og dei palestinske områda
Ekstrem natur, interessante stadar og spesielle opplevingar. Det er stikkord for notata frå turen ned gjennom Jordandalen til Dødehavet og vidare gjennom Judaørkenen. I denne samanhengen er det også naturleg å ta med besøket i Jesu fødeby Betlehem, som ligg i utkanten av Judaørkenen.
Mens me ennå var i det frodige landskapet sør for Gennesaretsjøen, stoppa me ved dei varme kjeldene i Sachne ved Beit Shean. Her er vatnet 27 gradar året rundt. Nå om sommaren kjennest det faktisk godt og avkjølande. I parken rundt bassenga og fossane er det mogleg å finna skugge, og dette er derfor ein populær stad for bading og avslapning, ikkje minst for den lokale befolkninga.
Reisa vidare nedover Jordandalen følger Jordanelva, og sør for Beit Shean køyrde me inn på den palestinske Vestbreidda. Me stoppa ved Qasr al-Yehud og gjekk heilt ned til elva. Her blei Jesus døypt av Døyparen Johannes, – det er i alle fall her gamle tradisjonar seier at det skjedde.
Me brukte besøket ved dåpsplassen til å minna kvarandre om vår eigen dåp. Etter at me hadde lese om Jesu dåp og vår dåp, kunne dei som ville koma fram til Eva og meg som stod ute i elva. Me tok vatn frå elva og teikna dei som kom fram med eit kors av vatn på handa. Samtidig sa me: Eg teiknar deg med det heilage korsmerket, for at du skal huska at du er døypt og tilhøyrer den korsfesta og oppstadne Jesus Kristus.
Dette var det me hadde planlagt å gjera på staden. Men det skjedde meir her! I det me var ferdige med dåpspåminninga, kom to damer med ein gamal mann i rullestol. Den eine dama, som var ortodoks nonne, bad om hjelp til å løfta mannen ut i elva. Og fem sterke mannfolk (vaksne og tenåringar) frå gruppa vår blei dermed med som hjelparar då mannen blei døypt! Etter dåpen fekk me vita at han var 90 år og kom frå Ukraina.
Det var nonna som døypte han ved å ausa vatn tre gonger over hovudet. Ho kalla han Abba. Kanskje var han faren hennar? Eller kanskje det var ei respektfull form for tiltale til den gamle? Gruppa vår blei kyrkjelyden som stod rundt og skapte fellesskap rundt dåpshandlinga. Me stod der i undring og respekt for det som skjedde. Då me gjekk opp frå elva etter dåpen, song me. Laudate omnes gentes, laudate Dominum. Syng lovsong heile jorda, syng lovsong for vår Gud. «Eg sluttar aldri å forundra meg over det spesielle som skjer, dei flotte opplevingane me får utan at dei er planlagde.» Omtrent slik ordla ei i reisefølget seg seinare på turen, då det blei snakka om denne dåpen.
Jordanelva er i dag langt frå imponerande, men den er viktig og har stor symbolkraft (les meir). Den inneheld visstnok nå bare 2 % av vassmengda som var der så seint som på 1950-talet. Og vatnet i elva er i dag dessverre brunt av forureining. Kanskje denne økologiske situasjonen er noko Israel, Palestina og Jordan ein gong i framtida kan gjera noko med i eit felles prosjekt? Ja, av og til drøymer eg slik!
Her er eit gamalt bilde som viser elva i 1894, då det var mykje meir vatn:
Etter sterke opplevingar ved dåpsplassen køyrde me vidare til Dødehavet. Innsjøen ligg meir enn 400 muh, og er den lågaste staden på jorda. Me hadde lunsj i Qumran, der Dødehavsrullane blei funne. Overnatting hadde me i Ein Bokek i sørenden av sjøen. Der var me tilbake i Israel etter reisa gjennom Vestbreidda. Ein Bokek har fine strender og dermed var det freistande å bada i det spesielle vatnet. Eit bad i Dødehavet er ei underleg oppleving. Vatnet er mineralrikt og det inneheld meir enn 30 % salt. Nokre syns det er heilt fantastisk å bada der, andre vil helst opp på landjorda etter kort tid i vatnet!
Neste dag drog me til Masada, den mektige fjellborga som kong Herodes bygde. Staden er berømt for kampen dei jødiske opprørarane kjempa mot romarane etter at Jerusalem hadde falle i år 70. Bildet i starten av dette notatet viser den storslåtte utsikta frå Masada. Firkanten me ser nede i ørkenen er arkeologiske restar etter éin av dei romerske militærleirane under beleiringa av borga. Me gjekk ned frå fjellet ved rampen som romarane brukte då dei erobra staden, og reiste vidare til beduinleiren Kfar Hadokdim. Og etter mottaking og lunsj hos beduinane, venta ein tur ut i ørkenen på kamel!
Kamelturen var flott, men på ettermiddagen fekk me ei krevjande oppleving. Airconditionen i bussen svikta på veg til Jerusalem, det var ca 35 grader ute og etter kvart var me midt i eit trafikk-kaos på veg inn i byen! Me køyrde med opne luker i taket og tok ekstra is- og bruspause. Situasjonen gjorde at me måtte snu litt på programmet og reisa direkte til hotellet, der me visste det var basseng! Heldigvis fekk sjåføren fiksa problemet til neste dag.
Den siste dagen på turen var me på dagstur frå Jerusalem til Betlehem. Det er ikkje langt, bare ca 10 km frå sentrum til sentrum. Jesu fødestad har naturleg nok ein heilt spesiell posisjon i vår kristne kulturkrets. På Jesu tid var dette ein liten jødisk landsby med ei stolt historie knytt til David og med profetiar som knytte Messias til staden. I dag er Betlehem ein palestinsk by på Vestbreidda, med blanda befolkning av kristne og muslimar.
Me reiste først til Hyrdemarkene. Her song englane det som har blitt utgangspunkt for lovsongen i kristne kyrkjer over heile verda: Gloria in excelsis Deo, ære vere Gud i det høgste. Me samla oss om juleevangeliet og song julesongar, sjølv om det var midt på sommaren. Det var tid for refleksjon omkring Jesu fødsel.
Vidare reiste me opp til sentrum i Betlehem, der Fødselskyrkja ligg som eit stort kyrkje- og klosteranlegg. Det var heldigvis relativt lite folk der, og me kunne gå ned i Fødselgrotta under hovudaltaret i den gresk-ortodokse kyrkja. Her fann me sølvstjerna med innskrifta Hic de Virgine Maria Jesus Christus natus est (her blei Jesus Kristus født av jomfru Maria). Og her song me julesongen Mitt hjerte alltid vanker i Jesu føderom.
Mitt hjerte alltid vanker
i Jesu føderom,
der samles mine tanker
som i sin hovedsum.Der er min lengsel hjemme,
Tekst: Hans Adolph Brorson. Norsk salmebok nr 38, vers 1
der har min tro sin skatt;
jeg kan deg aldri glemme,
velsignet julenatt!
Så gjekk vegen vidare til eit lite prangande lokale i utkanten av Betlehem. Der hadde me avtalt å besøka Immanuel Evangelical Church. Me møtte pastoren og eit par unge medarbeidarar. Dei hadde laga lunch. Og etter maten hadde pastoren ein utfordrande tale om visjonen deira og om å vera kristen på Vestbreidda i dag. Det gjorde sterkt inntrykk å høyra bodskapet hans og det var ikkje vanskeleg å ta imot oppfordringa til forbøn for den kristne minoriteten i dei palestinske områda.
Les heile serien om turen:
Arne Berge 