Å koma til Kana

Notat frå Jesus trail III (2012)

Kana er ein viktig by i Johannesevangeliet. Og det var ein stad eg aldri hadde vore, sjølv etter mange turar til Israel.

Det å koma til Kana var derfor noko eg verkeleg såg fram til då Inger og eg gjekk Jesus trail i sommar.

Det var spesielt å koma dit til fots (frå Nasaret) og flott å oppleva enda ein av dei stadane som spelar ei rolle i Bibelen. Det vil seia, det er ein diskusjon om dette er den korrekte historiske lokaliseringa av det bibelske Kana. Det kjem eg tilbake til.

Kana er i dag ein arabisk by med muslimsk og kristen befolkning. Me overnatta to netter i byen, hos det kristne ekteparet Sami og Suad som driv Cana Wedding Guest House.

Gjestehuset er ein integrert del av heimen deira. Det ligg like ved den fransiskanske bryllaupskyrkja. Kyrkjebiletet er tatt frå terrassen til Sami og Suad. Dei er sterkt knytt til denne kyrkja, som i følgje tradisjonen ligg på staden der det kjente vinunderet skjedde. Me var sjølvsagt innom kyrkja og fekk blant anna sjå steinkar og ei altartavle med motiv frå bryllaupet der Jesus var gjest.

Det er vinunderet i dette bryllaupet Kana er mest kjent for. Historia står i Johannesevangeliet kap 2:

Tredje dagen var det eit bryllaup i Kana i Galilea. Mor til Jesus var der.  Også Jesus og læresveinane hans var bedne.  Då det var slutt på vinen, sa Jesu mor til han: «Dei har ikkje meir vin.»  «Kva vil du meg, kvinne?» svara Jesus. «Min time er enno ikkje komen.»  Då sa mor hans til tenarane: «Det han seier dykk, skal de gjera.»
No stod det seks vasskar av stein der, slike som blir nytta i reinsingsskikkane til jødane. Kvart av dei tok to eller tre anker.  «Fyll kara med vatn», sa Jesus. Og tenarane fylte dei til randa.  Så sa han til dei: «Aus no opp og ber det til kjøkemeisteren.» Det gjorde dei.  Kjøkemeisteren smaka på vatnet, som hadde vorte til vin. Han visste ikkje kvar vinen kom frå, men tenarane som hadde aust opp vatnet, visste det. Då ropa han på brudgomen og sa: «Alle andre set først fram den gode vinen, og når gjestene er drukne, kjem dei med den som er dårlegare. Du har gøymt den gode vinen til no.»
Dette var det første teiknet Jesus gjorde; det var i Kana i Galilea. Han openberra sin herlegdom, og læresveinane hans trudde på han.

Dei kristne i Kana er stolte av denne historia og den posisjonen byen har i Johannesevangeliet. Her blir det meir enn gjerne servert Cana Wedding Wine!

Det må også nemnast at dette er ein populær stad å gifta seg. Den helga me var i Kana, var det visstnok ti bryllaup der! Og i tillegg er det mange ektepar som kjem dit for å fornya ekteskapsløfta sine.

Kyrkja er litt over 100 år gamal og bygd på ein gamal kyrkjestad. Det spesielle er at den skal vera ein kopi av katedralen i Salzburg i Østerrike. Det var ein prest frå Salzburg som gjorde teneste i Kana på denne tida! Dei to kyrkjetårna skal i følgje Jacob Firsel i boka Go to Galilee symbolisera brud og brudgom. Og kuppelen? Jo, den  symboliserer den evige kjærleiken mellom dei to.

Det eg i tillegg har blitt merksam på, er at bibelteksten om bryllaupet i Kana er ein av dei viktigaste tekstane for den katolske kyrkja i deira mariologi; deira lære om Jomfru Maria. Her viser ho si viktigaste oppgåve; å peika på Jesus og å oppfordra folk til å gjera det han seier.

Kana er i følgje Johannesevangeliet også staden for Jesu andre teikn (Joh 4,46-54) og det er heimstaden til disippelen Natanael (Joh 21,2), som tradisjonen seier er den same som Bartolomeus. Det var derfor også ei Bartolomeus-kyrkje rett i nærleiken av gjestehuset.

Når eg skriv her om Kana, er det den byen som heiter Kfar Kana eg omtalar. Dette er staden der tradisjonen plasserer det bibelske Kana. Men eg vil óg nemna at det er dei som meiner at «Kana i Galilea» låg ein annan stad, der det i dag heiter Khirbet Kana. Dette er ein ubebygd stad med romerske og bysantinske ruinar, 9 km nordvest for Nasaret.

Me overnatta som sagt to netter på gjestehuset i Kana. Første dagsetappe gjekk frå Nasaret til Kana. Neste etappe gjekk frå Kana til Kibbutz Lavi. Sonen til Sami og Suad kom og henta oss på kibbutzen om kvelden, og køyrde oss tilbake neste morgon, så me kunne fortsetja vandringa derfrå. Som dokker forstår; eit familiedrive gjestehus er ein god stad å ta inn!

Relatert stoff: Her er ei preike eg har halde over teksten om bryllaupet i Kana: Frå vatn til vin

Langs våre stigar

Eg har gått på kryss og tvers i Sørmarka i sommar. Det har vore kjekt å gjenoppdaga denne skogen, som eg eigentleg kjende ganske godt då eg var ung, gjennom speidararbeidet i 25. Stavanger KFUM i Ynglingen. Nå i sommar har eg likt spesielt godt å gå utanom turvegane, for å finna små og store stigar og for å kjenna skogsbotnen under beina.

Erfaringane frå desse turane bekreftar på mange måtar Søren Kierkegaard sine ord i eit sitat som eg har på ein plakat heime:

Tab for alt ikke lysten til at gaa. Jeg gaar mig hver dag det daglige velbefindende til og gaar fra enhver sygdom. Jeg har gaaet mig mine bedste tanker til. Og jeg kender ingen tanke saa tung, at man ikke kan gaa fra den. Naar man saaledes bliver ved med at gaa, saa gaar det nok.

Nå veit eg veldig godt at me kan møta sjukdom som slett ikkje kan kurerast gjennom turar i skogen. Men eg syns at Kierkegaard sine ord om helsegevinsten som ligg i å gå tur, er gode å ha med når livet er slik at dette er mogleg. For meg har i alle høve turane i Sørmarka hatt god effekt for ryggen og den eine foten denne sommaren. Og det er også slik at ein del av preikene har blitt bearbeidd og vidareutvikla på desse turane.

Bibelen brukar mange bilete som hjelper oss til å læra Gud å kjenna. Eit konkret bilete som har kome inn igjen i den nye bibelomsetjinga, er at Gud kjenner mine stigar. Dette seier meg noko fint om Guds omsorg og nærvere. Setninga, som står i Salme 142 vers 4, var ikkje omsett så konkret i den førre omsetjinga. Samanhengen uttrykket blir brukt i, dreier seg elles nettopp om at me menneske kan kjenna oss svake, for eksempel i tider med sjukdom: ”Når ånda mi veiknar, kjenner du min stig.”

Uttrykket minner meg også om eit vers i den norske versjonen av songen Morning has broken. Her står det:

Jesus, du oppstod ren og forklaret, / langs våre stier har du din vei. / Vakker er jorden, mektig er håpet. / Alt skal fornyes herlig i deg.

Her er biletet med stigane våre knytt til den oppstadne Jesus. Gud har sendt han til oss for å vera nær. Han vandrar langs våre stigar, han er nær i våre liv. Både når me er friske og når me er sjuke.

Dette notatet blei først trykt i Kirkehilsen nr 4/2012, menighetsbladet som i desse dagar kjem i postkassene i bydelen. 

Morgonlys over Nasaret

Notat frå Jesus trail II (2012)

Jesus trail begynner i Nasaret. Den første delen av turen går opp gjennom gamle og bratte bydelar. Me starta tidleg på morgonen og gjekk 406 trappetrinn og diverse motbakkar.

Så fekk me belønning for strevet. På toppen av byen fekk me flott utsikt nordover. Biletet er tatt mot nordvest.

Vandring langs Jesus Trail 2012

Notat frå Jesus trail I (2012)

Jesus tok ikkje bussen. Korfor skulle me gjera det?

Eit hovudmål for Inger og meg under ferien i Galilea sommaren 2012, var bokstavleg talt å vandra i Jesu fotspor langs den merka løypa Jesus Trail frå Nasaret til Kapernaum. Dette er ein firedagars fottur som tar utgangspunkt i Matt 4,13 der det står at Jesus flytte frå Nasaret og busette seg i Kapernaum.

Jesus Trail går gjennom småbyar, landbruksområde, skog og hei, over fjell og ned ein markert dal. Mange stadar går me på det me her i Norge ville kalla ein traktorveg, andre stadar på gode stigar. Det er stort sett lett å finna fram, for løypa er godt merka.

Sjå heimesida til Jesus Trail her.

Eg går gjerne denne turen igjen. Men aldri meir i august! Me var for så vidt klar over kva me gjorde; alle som gir råd om å gå fotturar i Israel, vil seia at ein må unngå den varmaste årstida. Då me likevel viste at me hadde tenkt å gjennomføra dette, fekk me følgjande råd som me så langt som mogleg prøvde å følgja:

1. Start seinast kl 6 om morgonen og gå til ca kl 10. Ta ein lang pause, ca 5-6 timar, og gå resten av turen seint på ettermiddagen.
2. Ta med minst 3 liter vatn kvar i sekken. Fyll opp undervegs når det er mogleg.
3. Følg med på koss kroppen reagerer og stopp når det er nødvendig.

Det er jo umogleg å seia akkurat kvar Jesus gjekk. Jesus Trail følgjer i nokre tilfelle dei mest naturlege fara i terrenget, andre stadar går løypa over fjell med flott utsikt og innom interessante stadar i området.

Oppdatering: Eg har sidan dette blei skrive i 2012, vandra på Jesus Trail fleire gonger, og skrive ein del notat om dette her på bloggen, sjå kategorien Jesus Trail.

Eg kjem sikkert tilbake med bilete og notat frå enkelte stadar undervegs. Men her er nokre glimt frå kva me var innom sommaren 2012:

Dag 1:

• Turen starta i Nasaret, den største arabiske byen i Israel. Eit naturleg utgangspunkt er Fauzi Azar Inn. Nasaret ligg i eit fjellområde og det er mange bakkar. Jesus Trail følgjer ein veg som eigentleg er ei trapp (ca 400 trinn) opp gjennom den gamle bydelen.
• Midtvegs første dag kom me til Zippori. Her er det ein nasjonalpark med utgravingar etter ein viktig gresk-romersk by som blei bygd på Jesu tid. Det er mange som tenkjer seg at Josef (og kanskje også Jesus) var bygningsmann her.
• På ettermiddagen gjekk me gjennom Mash’had, ein liten arabisk by som tradisjonelt er identifisert med Gat-Hefer (2. Kong 14,25), profeten Jona sin fødestad.
• Målet for denne dagen var Kana, staden der Jesus gjorde vatn til vin (Joh 2,1 ff). Den fransiskanske kyrkja ligg på staden der dette skal ha skjedd. Gjestehuset ligg like ved.

Dag 2:

• Også i Kana startar turen med mange motbakkar til me når toppen av byen.
• Vidare følgjer løypa eit høgdedrag til me går ned i Tur’an-dalen. Me ser byen Tur’an på avstand (biletet). Her blir det sagt at korsfararhæren i 1187 gjorde ei fatal feilvurdering som truleg førte til eit øydeleggjande tap i slaget ved Hattins Horn.
• Me var innom geitefarmen Yarok Az som ligg nær løypa.
• I det viktige vegkrysset Golani Junction er det vegarbeid og me måtte passera midt gjennom dette. Men fordelen var at me kunne gå innom McDonalds!
• Vidare gjekk me forbi tydelege restar etter ein romersk veg og gjennom jordbruksområdet på Kibbutz Lavi.

Dag 3:

• Framleis gjennom jordbruksområdet på Kibbutz Lavi.
• Over Hattins Horn, eit vulkansk fjell med fantastisk utsikt og ei spennande historie, blant anna frå korsfarartida.
• Innom Nebi Shu’eib, ein viktig drusisk heilagdom. Her fekk me koma inn og sjå det som skal vera Jetro si grav.
• Til Moshav Arbel, ein jødisk landsby som ligg like ved nasjonalparken på Arbel-fjellet.
• På ettermiddagen gjekk opp på Arbel-fjellet og såg på den fantastiske utsikta over Gennesaretsjøen.

Dag 4:

• Me gjekk ned den markerte «Due-dalen» under Arbel-klippen. Eg ser for meg at dette er ein stad me sikkert kan rekna med at Jesus gjekk, fordi det er den mest naturlege staden å gå ned til området ved den nordvestre breidda av Gennesaretsjøen.
• Løypa går gjennom mango-, sitrus- og banan-plantasjar på Ginosar-sletta.
• Turen går innom Tabgha, med Brødunderkyrkja og stranda der Jesus skal ha vist seg etter oppstoda.
• Me var innom Eremosgrotta som ligg i bakken like ovanfor Tabgha (her).
• Målet for vandringa var Kapernaum, «Jesu eigen by», staden som var utgangspunkt for Jesu verksemd. Turen enda i den moderne kyrkja som er bygd over Peters hus. Ei god kjensle av å vera framme ved målet senka seg over oss!

Sjå alle notat frå turen:

• I. Vandring langs Jesus trail
• II. Morgonlys over Nasaret
• III. Å koma til Kana
• IV. Hattins horn
• V. Arbelfjellet
• VI. Duedalen i Galilea

Israel National Trail

Israel National Trail er nå (august 2012) tatt med på National Geographic si liste over World’s Best Hikes.

Denne løypa (merka med rødt på kartet) er ei 940 km lang merka løype for fotturar frå nord til sør i Israel, nærast som våre merka turistforeningsløyper.

World’s Best Hikes: Epic Trails

A truly great trail winds into the essence of a place, so when assembling this list of the world’s great hikes we kept an eye on more than the footpath. We looked for walks that travel deeper into a location’s history and culture. Sure, there’s outdoor adventure on each of these 20 hikes, but the trails also tell a rich story. So here they are, the holy grails of trails across the world.

Les meir

(via BiblePlaces Blog)

Nye opplevingar i Nasaret

Denne sommaren (2012) har eg opplevd Nasaret på ein ny og spennande måte. Inger og eg var der eit par dagar før me skulle leggja ut på vandring i Jesu fotspor frå Nasaret til Kapernaum.

Opphaldet blei ikkje minst prega av den spesielle staden der me budde; gjestehuset Fauzi Azar Inn som ligg midt i det livlige marknadsområdet (Souq’en) i Gamlebyen.

Fauzi Azar Inn er eit relativt nyetablert gjestehus (frå 2004) i eit gamalt arabisk herskapshus. Dette er verkeleg ein stad med særpreg og spesiell atmosfære.

Me fekk ein prat med Maoz Inon (biletet) som har bygd opp gjestehuset, og som også har vore sentral i tilrettelegginga av Jesus Trail. Han gav oss gode råd for vandringa som me skulle ut på dei neste dagane.

Her er eit utdrag frå gjestehuset si nettside:

The Fauzi Azar Inn is a 200-year-old Arab mansion turned guest house, offering both dormitory beds and private rooms in a unique old-world atmosphere. Hailed by Lonely Planet in 2010 as “one of the highlights of a stay in the Galilee” and “a great base for touring major sites of the Galilee,” the Fauzi’s style is intimate and relaxed, with a warm atmosphere where guests and staff can meet to share travel stories and tips.

(…) The Fauzi Azar Inn building is owned by the Azar family, renowned as one of the richest and most powerful families in the Galilee. Built in stone, in the 18th-century, today the Fauzi is a three-story building, incorporating several impressive features including a six-meter high, hand-painted ceiling, a Turkish marble floor, a magnificent main living area with panoramic views, and a courtyard decorated with elegant limestone arches.

Les meir

Gjestehuset inviterer kvar dag til ein 2-3 timars tur “off the beaten track” i Gamlebyen. Dette blei me sjølvsagt med på. Maoz starta med å gje ein kort versjon av historia til huset. Etterpå blei me ført ut på ein tur rundt i byen, leia av guiden Linda. Me fekk med oss mange opplevingar som reisande elles neppe ville finna fram til, slik som besøk i kaffibrenneri, snekkarverkstadar og kryddermøller. Turen gjekk også innom lokale småskala fredsprosjekt som samla folk på tvers av kulturelle og religiøse skilje. Me fekk eit første inntrykk (utan kjøpepress) av dei ulike stadane, – og invitasjon til å koma tilbake seinare på dagen.

Tidlegare har eg stort sett vore innom Nasaret på korte besøk med vekt på Bodskapskyrkja og Nazareth Village. Begge desse stadane er flotte å besøkja, men nå kunne eg på ein meir langsam måte oppleva meir av kva byen har å by på, både av kyrkjer, moskear, butikkar og spisestadar. Eg brukte sjølvsagt tid i Bodskapskyrkja, men eg besøkte også Synagogekyrkja (der tradisjonen seier at synagogen stod på Jesu tid, jfr Luk 4,16 ff) og Gabrielskyrkja (den gresk-ortodokse Bodskapskyrkja, som dei meiner er bygd over kjelda der Maria henta vatn).

Det beste kyrkjebesøket blei likevel besøket i Bodskapskyrkja, der eg har vore mange gonger før. Sidan eg nå budde i byen, kunne eg besøkja kyrkja i stilla etter at turistane hadde forlate byen. Det gav høve til ei god kveldsstund med ro til stille bøn og til å la tankane fara.